26: yiyecek bölümleri
Ø Rasûlullah (s.a.v.)’in sofrasý nasýldý?
1788- Enes (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: “Rasûlullah (s.a.v.), tahtadan yapýlmýþ sini veya masa gibi ayaklý sofralar üzerinde ufak ve ayrý tabaklarda yemek yemediler. Kepeði unundan iyice ayrýlmýþ has ekmek -veya yufka ekmeði- de yemediler.” Bunun üzerine Katâde’ye ne üzerinde yemek yerlerdi diye sordum, Katâde: “Þu yuvarlak deriden sofralar üzerinde” dedi. (Buhârî, Et’ýme: 7)
Tirmizî: Bu hadis hasen garibtir.
Muhammed b. Beþþâr diyor ki: Bu hadisin senedinde geçen Yunus; Yunus el Ýskaf’týr. Abdulvaris, Ýbn Saîd bu hadisi Saîd b. Ebî Arûbe’den, Katâde ve Enes’den benzeri þekilde rivâyet etmiþlerdir.
Ø tavþan eti yenilir mÝ?
1789- Hiþâm b. Zeyd b. Enes (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: Enes (r.a.)’den þöyle dediðini iþittim: “Merruzzahran denilen yerde bir tavþaný ürküttük Peygamber (s.a.v.)’in ashabý onun arkasýndan koþtular ben de ona yetiþip yakaladým ve tavþaný Ebû Talha’ya getirdim. Ýnceltilmiþ taþtan yapýlan bir býçakla onu kesti bir budunu veya kalçasýný benimle Rasûlullah (s.a.v.)’e gönderdi. Rasûlullah (s.a.v.)’de ondan yedi. Bunun üzerine ben yedi mi? dedim. Enes’te kabul etti ve yedi dedi.” (Buhârî, Hibe: 4; Ebû Dâvûd, Et’ýme: 26; Müslim, Sayd: 9)
ž Tirmizî: Bu konuda Câbir, Ammâr, Muhammed b. Safvân’dan (ki Muhammed b. Sayfî de denilir) hadis rivâyet edilmiþtir.
Bu hadis hasen sahihtir.
Ýlim adamlarýnýn çoðunluðunun uygulamasý bu hadise göre olup tavþan etinin yenmesinde bir sakýnca görmezler.
Bazý ilim adamlarý ise hayýz gören bir hayvan olduðu için tavþan etinin yenmesini hoþ görmezler.
Ø keler eti yenir Mi?
1790- Ýbn Ömer (r.a.)’den rivâyete göre, Peygamber (s.a.v.)’e keler eti yemenin hükmü sorulduðunda; “Keleri ne yerim nede haram kýlarým.” Buyurdular. (Müslim, Sayd: 7; Ebû Dâvûd, Et’ýme: 27)
ž Tirmizî: Bu konuda Ömer, Ebû Saîd, Ýbn Abbâs, Sabit b. Vedia, Câbir, Abdurrahman b. Hasene’den de hadis rivâyet edilmiþtir.
Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir. Ýlim adamlarý kelerin yenmesi hakkýnda deðiþik görüþler ortaya koydular. Rasûlullah (s.a.v.)’in ashabýndan ve baþkalarýndan bir kýsmý yenmesine izin verirken bir kýsmý yenmesini hoþ görmezler. Ýbn Abbâs’ýn þöyle dediði rivâyet edildi: “Rasûlullah (s.a.v.)’in sofrasýnda keler yendi, Rasûlullah (s.a.v.), hoþlanmadýðý için yemedi.”
Ø sýrtlan eti yenir mi?
1791- Ýbn ebî Ammâr (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: Câbir’e, sýrtlan; av hayvaný mýdýr? diye sordum. Evet dedi. Onun etinden yiyebilir miyim? Dedim. Evet dedi. Rasûlullah (s.a.v.) mi böyle buyurdu dedim. Evet dedi. (Ebû Dâvûd, Et’ýme: 31; Nesâî, Sayd: 27; Ýbn Mâce: Sayd: 15)
ž Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir. Bazý ilim adamlarý bu hadise göre sýrtlan eti yemekte bir sakýnca görmezler. Ahmed ve Ýshâk bunlardandýr. Peygamber (s.a.v.)’den sýrtlan etinin mekruh olduðuna dair bir hadis rivâyet edilmiþse de senedi saðlam deðildir.
Bazý ilim adamlarý sýrtlan etinin yenmesini hoþ görmezler.
Ýbn’ül Mübarek bunlardandýr.
Yahya b. Kattan diyor ki: Cerir b. Hâzim bu hadisi Abdullah b. Ubeyd b. Umeyr’den, Ýbn ebî Ammâr’dan, Câbir’den ve Ömer’den, Ömer’in sözü olarak rivâyet ediyor. Ýbn Cüreyc’in hadisi daha sahihtir. Ýbn ebî Ammâr: Abdurrahman b. Abdullah b. Ebû Ammâr olup Mekkelidir.
1792- Huzeyme b. Cez’ (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: “Rasûlullah (s.a.v.)’e sýrtlan eti yemenin hükmünü sorduðumda: “Sýrtlan eti yiyen var mý?” buyurdular. Sonra kurt eti yemenin hükmünü sordum: “Hayýrlý kimseler kurt eti yer mi?” buyurdular. (Ýbn Mâce: Sayd: 14)
ž Tirmizî: Bu hadisin senedi saðlam deðildir. Bu hadisi sadece Ýsmail b. Müslim’in, Abdulkerim’den ve Ebû Ümeyye’den rivâyeti olarak bilmekteyiz. Bazý hadisçiler Ýsmail ve Abdulkerim hakkýnda söz etmiþlerdir. Ebû Ümeyye = Abdulkerim b. Kays b. Ebî’l Muhârik’týr. Abdulkerim b. Mâlik el Cüzerî ise güvenilir bir kimsedir.
Ø at eti yenir mi?
1793- Câbir (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: “Rasûlullah (s.a.v.) bize at etlerinden yedirdi ve bizi eþek eti yemekten yasakladý.” (Ýbn Mâce, Zebaih: 12; Nesâî, Sayd: 29)
ž Tirmizî: Bu konuda Esma binti ebû Bekir’den de hadis rivâyet edilmiþtir.
Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir. Pek çok kiþi bu hadisi Amr b. Dinar vasýtasýyla Câbir’den rivâyet etmiþlerdir. Bu hadisi, Hammâd b. Zeyd, Amr b. Dinâr’dan, Muhammed b. Ali’den ve Câbir’den rivâyet etmiþtir. Ýbn Uyeyne’nin rivâyeti daha sahihtir. Muhammed’den iþittim þöyle demiþti: Sûfyân b. Uyeyne Hammad b. Zeyd’den hafýza yönünden daha saðlamdýr.
Ø ehlî eþek eti yenir mi?
1794- Ali (r.a.)’den rivâyet edildiðine göre, þöyle demiþtir: “Rasûlullah (s.a.v.), Hayber günü kadýnlarla geçici nikah yapmayý ve ehlî eþeklerin etlerinin yenmesini yasakladý.” (Ýbn Mâce:: Zebaih: 13; Nesâî, Sayd: 31)
ž Saîd b. Abdurrahman el Mahzûmî, Sûfyân vasýtasýyla Zührî’den, Abdullah ve Hasan’dan -ki ikisi de Muhammed b. El Hanefiyye’nin oðludur- bize hadis aktarmýþtýr.
Abdullah b. Muhammed, Ebû Haþim diye künyelenir.
Zührî diyor ki: O iki oðuldan en makbul olaný Hasan b. Muhammed’tir. (Benzeri bir ifade ile anlattý.) Saîd b. Abdurrahman’dan baþkasý ise Ýbn Uyeyne’den naklederek þöyle diyor: O iki oðuldan en makbul olaný Abdullah b. Muhammed’tir.
Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir.
1795- Ebû Hüreyre (r.a.)’den rivâyete göre: “Rasûlullah (s.a.v.), Hayber günü yýrtýcý hayvanlardan her sivri diþliyi, hedef yapýlarak öldürülen hayvan etinden yemeyi ve ehlî (evcil) eþek etlerinin yenmesini haram kýldý.” (Ýbn Mâce, Sayd: 13)
ž Tirmizî: Bu konuda Ali, Câbir, Berâ, Ýbn ebî Evfâ, Enes, Irbâd b. Sâriye, Ebû Sa’lebe, Ýbn Ömer ve Ebû Saîd’den de hadis rivâyet edilmiþtir.
Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir.
Abdulaziz b. Muhammed ve daha baþkalarý bu hadisi Muhammed b. Amr’dan rivâyet ederek; sadece tekbir konu olan: “Yýrtýcý hayvanlardan her sivri diþliyi” yasakladý þeklinde aktarmýþlardýr.
Ø kafir mecusilerin tencere ve tabaklarýndan yemek yenir mi?
1796- Ebû Sa’lebe (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: Rasûlullah (s.a.v.)’e Mecusilerin tencere ve tabaklarýnýn durumu soruldu da: “Onlarý tertemiz yýkayýn sonra onlar içersinde piþirip yeyin. Ayrýca yýrtýcý sivri diþli hayvan etlerinden yemeyi de yasakladý.” (Ebû Dâvûd, Etýme: 45)
ž Tirmizî: Bu hadis Ebû Sa’lebe’nin rivâyeti olarak meþhurdur. Bu hadis deðiþik þekillerde de kendisinden rivâyet edilmiþtir. Ebû Sa’lebe’nin ismi Cersûb’tur. Cürhüm ve Nâþib olduðu da söylenir. Bu hadis Ebû Kýlâbe’den, Ebû Esma er Rahabî’den ve Ebû Sa’lebe’den de rivâyet edilmiþtir.
1797- Ebû Sa’lebe el Huþenî (r.a.)’den rivâyet edilmiþtir. Ebû Sa’lebe: Ey Allah’ýn Rasûlü! Dedi. Biz, Ehli Kitab denilen insanlarýn topraklarýnda bulunuyor onlarýn tencerelerinde yemek piþirip kaplarýndan su içiyoruz! Rasûlullah (s.a.v.), o kaplarýndan baþkasýný bulamaz iseniz onlarý güzelce yýkayýn su ile temizleyin buyurdu.
Sonra, Ey Allah’ýn Rasûlü! Dedi. “Av bölgelerinde bulunuyoruz nasýl yapalým?” Buyurdular ki: Eðitilmiþ köpeðini gönderdiðin ve Allah’ýn ismini de andýðýn yani besmele çektiðin vakit o hayvan ölse dahi onu ye. Eðer eðitilmemiþ bir köpek yakalamýþ gelmiþ ise Ýslam’a göre kesildiyse ye. Allah’ýn adýný anarak yani besmele çekerek okunu fýrlatýrsan ve silahýn hayvaný öldürse bile ye. (Ebû Dâvûd, Etýme: 45)
ž Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir.
Ø katý yaðlar içersine fare düþerse ne yapýlmalý?
1798- Meymûne (r.a.)’den rivâyet edilmiþtir: “Bir fare yað kabý içerisine ölü olarak bulundu. Bunun hükmü Rasûlullah (s.a.v.)’e sorulunca: “Fareyi ve farenin bulaþtýðý çevresindeki yaðý alýn geri kalanýný yeyin” buyurdular. (Ebû Dâvûd, Etýme: 47; Ýbn Mâce, Etýme: 8)
ž Tirmizî: Bu konuda Ebû Hüreyre’den de hadis rivâyet edilmiþtir.
Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir. Bu hadis Zuhrî’den, Ubeydullah’tan Ýbn Abbâs’tan rivâyet edilmiþ olup “Meymûne” zikredilmemiþtir. Ýbn Abbâs’ýn, Meymûne’den rivâyeti daha sahihtir. Ma’mer, Zührî’den, Saîd b. Müseyyeb’den, Ebû Hüreyre’den bir benzerini rivâyet etmiþlerdir ki bu rivâyet pek makbul deðildir.
Tirmizî: Muhammed b. Ýsmail’den iþittim þöyle diyordu: Ma’mer’in, Zührî’den, Saîd b. Müseyyeb’den, Ebû Hüreyre’den rivâyet ederek þunlarý aktarmýþtý: Rasûlullah (s.a.v.)’den soruldu da buyurdular ki: Katý yað ise fareyi ve çevresindeki yaðý atýn eðer yað sývý ise ona yaklaþmayýn.” Bu rivâyet hatalýdýr Ma’mer bu hadiste hata etmiþtir. Muhammed þöyle devam ediyor: Sahih olan; Zührî’nin, Ubeydullah’tan, Ýbn Abbâs’tan ve Meymûne’den rivâyet edilendir.
Ø sol el ile yemek içmek yasaklanmýþtýr
1799- Abdullah b. Ömer (r.a.)’den rivâyete göre, Peygamber (s.a.v.) þöyle buyurdu: “Sol elinizle yiyip içmeyin çünkü þeytan sol eliyle yer ve içer.” (Ebû Dâvûd, Etýme: 19; Ýbn Mâce: Etýme: 8)
ž Tirmizî: Bu konuda Câbir, Ömer b. Ebî Seleme, Seleme b. el Ekvâ’, enes b. Mâlik ve Hafsa’dan da hadis rivâyet edilmiþtir.
Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir. Mâlik ve Ýbn Uyeyne bu hadisi Zührî’den, Ebû Bekir b. Ubeydullah’tan ve Ýbn Ömer’den rivâyet ettiler. Ma’mer ve Ukayl ise; Zührî, Sâlim, Ýbn Ömer’den rivâyet etmiþlerdir. Mâlik ve Ýbn Uyeyne’nin rivâyeti daha sahihtir.
1800- Sâlim (r.a.)’in babasýndan rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurmuþtur: “Biriniz yiyeceðinde sað eliyle yesin içeceðinde de sað eliyle içsin. Çünkü þeytan sol eliyle yer içer.” (Ebû Dâvûd, Etýme: 19; Ýbn Mâce: Etýme: 8)
Ø yemekten sonra parmaklarý yalamak gereði
1801- Ebû Hüreyre (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurmuþtur: “Sizden biri yemek yediðinde parmaklarýný yalasýn çünkü bereketin yiyeceklerin hangi parçasýnda olduðunu bilemezsiniz.” (Müslim, Eþribe: 18)
ž Tirmizî: Bu konuda Câbir, Ka’b b. Mâlik ve Enes’den de hadis rivâyet edilmiþtir.
Tirmizî: Bu hadis hasen garibtir. Bu þekliyle sadece Süheyl’in rivâyetiyle bilmekteyiz.
Muhammed’e bu hadis hakkýnda sordum. Dedi ki: Abdulaziz’in muhtelif hadislerinden olup sadece bu hadisiyle bilinir.
Ø yere düþen lokma ve yiyecek parçalarý ne yapýlmalý?
1802- Câbir (r.a.)’den rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurmuþtur: “Biriniz bir þey yerken bir parçasý yere düþerse, onu alýp üzerindeki bulaþaný giderip yesin þeytana býrakmasýn.” (Ýbn Mâce: Etýme: 13)
ž Tirmizî: Bu konuda Enes’den de hadis rivâyet edilmiþtir.
1803- Enes (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: Rasûlullah (s.a.v.) yemeðini yedikten sonra yemek yediði üç parmaðýný yalardý ve þöyle buyururdu. Birinizin yiyeceðinden bir parçasý yere düþerse düþen parçadan toz toprak ne varsa onu giderip o parçayý yesin o parçayý þeytana býrakmasýn. Rasûlullah (s.a.v.), yemek kaplarýný tertemiz etmemizi bize emreder ve þöyle buyururdu: “Yemeðinizin hangi parçasýnda bereketin olduðunu bilemezsiniz.” (Ýbn Mâce, Etýme: 13)
ž Tirmizî: Bu hadis hasen garib sahihtir.
1804- Ebû’l Yemân el Mualla b. Râþid (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: Sinan b. Seleme’nin çocuk doðuran cariyesi ninem Ümmü Âsým’dan rivâyet ederek þöyle dedi: Nübeyþetül Hayr bize geldi biz bir tabakta yemek yiyorduk, bunun üzerine Rasûlullah (s.a.v.)’in þöyle buyurduðunu bize aktardý: “Her kim bir kapta yemek yer ve o kabý da tertemiz hale getirirse o tabak kendisi için istiðfar eder yani o kimsenin günahlarýnýn baðýþlanmasýný ister.” (Ebû Dâvûd, Etýme: 17)
ž Tirmizî: Bu hadis garib olup bu hadisi sadece Mualla b. Râþid’in rivâyetiyle bilmekteyiz. Yezîd b. Harun ve hadis imamlarýndan pek çok kimse bu hadisi Mualla b. Râþid’den rivâyet etmiþlerdir.
Ø tabaðýn ortasýndan yememeli
1805- Ýbn Abbâs (r.a.)’den rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurdu: “Bereket yemeðin ortasýna iner dolayýsýyla siz yemeði ortasýndan deðil kenarlarýndan yeyin.” (Ebû Dâvûd, Etýme: 17)
ž Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir. Bu hadis sadece A’ta b. Sâib’in rivâyetiyle bilinmektedir. Þu’be ve Sevrî’de bu hadisi A’ta b. Sâib’den rivâyet etmiþlerdir.
Bu konuda Ýbn Ömer’den de hadis rivâyet edilmiþtir.
Ø soðan ve sarýmsak yiyen mescidlerden uzak durmalý
1806- Câbir (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurdular: “Her kim þundan ilk önce sarýmsak dedi sonra sarýmsak soðan ve pýrasa dedi, mescidlerimize yaklaþmasýn.” (Ebû Dâvûd, Etýme: 40)
ž Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir.
Tirmizî: Bu konuda Ömer, Ebû Eyyûb, Ebû Hüreyre, Ebû Saîd, Câbir b. Semure, Kurre b. Ýyas el Müzenî ve Ýbn Ömer’den de hadis rivâyet edilmiþtir.
1807- Câbir b. Semure (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: Rasûlullah (s.a.v.), Medîne’ye hicret ettiðinde Ebû Eyyûb’un evine misafir oldu. Yemek yediði vakit artanýný Ebû Eyyûb’e gönderdi. Rasûlullah (s.a.v.), bir gün yemeði hiç yemeden ona geri göndermiþti. Ebû Eyyûb Rasûlullah (s.a.v.)’e gelip durumu öðrenmek isteyince; O yemekte sarýmsak vardý! buyurdular. Ebû Eyyûb: Sarýmsak haram mýdýr? Ey Allah’ýn Rasûlü! Dedi. Rasûlullah (s.a.v.) buyurdular ki: “Hayýr fakat ben kötü kokusundan dolayý hoþlanmam.” (Ebû Dâvûd, Etýme: 40)
ž Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir.
Ø piþmiþ soðan ve sarýmsaðýn yenebileceði
1808- Ali (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: “Çevrenizdeki insanlarý rahatsýz ettiði için sarýmsak yemek yasaklandý. Ancak piþmiþ olursa bu rahatsýzlýðý yapmayacaðý için yenebilir.” (Ebû Dâvûd, Etýme: 27)
1809- Ali (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: “Sarýmsak yemek uygun deðildir, piþmiþ olursa yenebilir.” (Müslim, Eþribe: 31; Ýbn Mâce: Etýme: 59)
ž Tirmizî: Bu hadisin senedi bu þekliyle saðlam deðildir. Bu þekilde Ali’nin kendi sözü olarak rivâyet edilmiþtir. Þerik b. Hanbel vasýtasýyla mürsel olarak ta rivâyet edilmiþtir. Muhammed diyor ki: Cerrâh b. Melîh; doðru dürüst birisidir. Cerrâh b. Zahhak ise orta yollu birisidir.
1810- Ubeydullah b. ebî Yezîd (r.a.)’in babasýndan rivâyete göre, Ümmü Eyyûb ona þöyle anlattý: “Rasûlullah (s.a.v.), Medîne’ye hicret edip geldiðinde onlara misafir olmuþtu. Rasûlullah (s.a.v.), için içersinde bu (soðan, sarýmsak) sebzelerinin bulunduðu aðýr bir yemek yaptýlar. Rasûlullah (s.a.v.), o yemekten hoþlanmadý ve ashabýna: Siz o yemekten yeyin. Ben sizden biri gibi deðilim ben yanýmdaki melek arkadaþýmý o koku ile rahatsýz edip incitmekten korkarým.” (Müslim, Eþribe: 31; Ýbn Mâce: Etýme: 59)
ž Tirmizî: Bu hadis hasen sahih garibtir. Ümmü Eyyûb, Ebû Eyyûb el Ensarî’nin hanýmýdýr.
1811- Ebû’l Âliye (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: “Sarýmsak helal olan rýzýklardandýr.” (Müslim, Eþribe: 31; Ýbn Mâce: Etýme: 59)
ž Tirmizî: Ebû Halde’nin adý Hâlid b. Dinar’dýr. Hadisçiler yanýnda güvenilen bir kiþidir. Enes b. Mâlik’e ulaþmýþ ve ondan hadis iþitmiþtir. Ebû’l Âliye’nin adý: Rüfey’dir. Riyâhî’de denilir. Abdurrahmam b. Mehdî diyor ki: Ebû Halde seçkin Müslümanlardandýr.
Ø uyku zamanýnda kaplar örtülmeli ýþýklar söndürülmelidir
1812- Câbir (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: Rasûlullah (s.a.v.) buyurdular ki: “Kapýlarýnýzý örtün, tulumlarýnýzý baðlayýn, kaplarýnýzýn aðzýný kapayýn, örtülmesi gerekenleri örtün, kandilleri söndürün, çünkü; þeytan kapalýyý açamaz, kýrbanýn baðýný çözemez, kaplarýn örtülerini açamaz. Çünkü fare; kandillerin içindeki yaðý ve fitili yemek ister böylece ev halkýnýn baþýna evlerini yakabilir.” (Müslim, Eþribe: 12; Ýbn Mâce, Eþribe: 16)
ž Tirmizî: Bu konuda Ýbn Ömer, Ebû Hüreyre ve Ýbn Abbâs’tan da hadis rivâyet edilmiþtir.
Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir. Câbir’den deðiþik yollardan da rivâyet edilmiþtir.
1813- Sâlim’in babasýndan rivâyete göre, þöyle demiþtir: Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurdu: “Uyuyacaðýnýz zaman evlerinizde ateþleri söndürünüz, gerekli tedbirleri alýnýz.” (Müslim, Eþribe: 12; Ýbn Mâce, Eþribe: 16)
ž Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir.
Ø hurmayý ve benzeri meyveleri ikiþer ikiþer yememek
1814- Ýbn Ömer (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: “Sahibinden izin almaksýzýn hurmayý ikiþer ikiþer yemeyi yasakladý.” (Müslim, Eþribe: 25; Ebû Dâvûd, Etýme: 43)
ž Tirmizî: Bu konuda Ebû Bekir’in azâdlý kölesi Sa’d’tan da hadis rivâyet edilmiþtir.
Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir.
Ø temel gýda maddelerinin evlerde bulundurma gereði
1815- Âiþe (r.anha)’dan rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurdu: “(Temel gýda maddelerimizden olan) Hurma bir evde bulunmazsa o evin halký aç sayýlýr.” (Ebû Dâvûd, Etýme: 41; Ýbn Mâce: Etýme: 38)
ž Tirmizî: Bu konuda Ebû Rafî’nin hanýmý Selma’dan da hadis rivâyet edilmiþtir.
Tirmizî: Bu hadis hasen garibtir. Bu hadisi sadece Hiþâm b. Urve’nin rivâyeti olarak bu þekliyle bilmekteyiz.
Tirmizî: Bu hadis hakkýnda Buhârî’ye sordum þöyle dedi: Yahya b. Hassân’dan baþka bu hadisi rivâyet eden bir kimse tanýmýyoruz.
Ø yemek yedikten sonra hamdeden kimseden allah razý olur
1816- Enes (r.a.)’den rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurmuþtur: “Allah, bir þey yeyip içtikten sonra kendisine hamdeden kimseden razý olur.” (Müslim, Zikir Dua: 24; Ýbn Mâce: Etýme: 16)
ž Tirmizî: Bu konuda Ukbe b. Âmir, Ebû Saîd, Âiþe, Ebû Eyyûb ve Ebû Hüreyre’den de hadis rivâyet edilmiþtir. Tirmizî: Bu hadis hasen olup pek çok kimse Zekeriyya b. Ebû Zaide’den benzeri þekilde rivâyet etmiþlerdir. Bu hadis sadece Zekeriyya b. ebî Zaide’nin rivâyetiyle bilmekteyiz.
Ø Rasûlullah (s.a.v.), cüzzamlý bir kimseyle yemek yemiþ midir?
1817- Câbir b. Abdullah (r.a.)’den rivâyet edildiðine göre; Rasûlullah (s.a.v.), cüzzam hastalýklý birinin elini tutarak yemek kabýna kendi eliyle birlikte getirdi ve þöyle dedi: “Allah’ýn adýyla Allah’a güvenerek ve ona dayanarak ye.” (Müslim, Selem: 36; Ýbn Mâce: Týp: 44)
ž Tirmizî: Bu hadis garibtir. Bu hadisi sadece Yunus b. Muhammed’in, Mufaddal b. Fedâle’den rivâyetiyle bilmekteyiz. Mufaddal b. Fedâle: Basralý bir ihtiyardýr. Yine Basralý olan baþka bir Mufaddel b. Fedâle daha vardýr ki: berikinden daha güvenilir ve daha meþhurdur. Þu’be bu hadisi Habib b. Þehîd’den, Ýbn Büreyde’den; “Ömer bir cüzamlýnýn elinden tutarak…” diye rivâyet etti. Þu’be’nin rivâyeti daha sahih ve saðlamdýr.
Ø mümin ile kafirin yedikleri kaç baðýrsak doldurur?
1818- Ýbn Ömer (r.a.)’den rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurmuþtur: “kafir yedi baðýrsak dolduracak kadar yer mümin ise tek baðýrsak dolduracak kadar yemek yer.” (Ýbn Mâce: Etýme: 3; Müslim, Eþribe: 34)
ž Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir.
Tirmizî: Bu konuda Ebû Hüreyre, Ebû Saîd, Ebû Basra el Gýfârî, Ebû Musa, Cehcah el Gýfârî, Meymûne ve Abdullah b. Amr’dan da hadis rivâyet edilmiþtir.
1819- Ebû Hüreyre (r.a.)’den rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v.)’e kafir olan bir kimse misafir olarak geldi Rasûlullah (s.a.v.) onun için bir koyundan süt saðýlýp ikram edilmesini emretti. Koyundan süt saðýldý misafir içti sonra baþka bir koyun saðýlmasýný emretti koyundan süt saðýldý misafir onu da içti sonra tekrar baþka bir koyun saðýldý onu da içti böylece yedi koyun sütünü içmiþ oldu. Ertesi sabah Müslüman oldu. Rasûlullah (s.a.v.) yine bir koyundan süt saðýlmasýný emretti, süt saðýldý misafir içti baþka bir koyundan süt saðýlmasýný emretti süt saðýldý fakat misafir bu sütü içip bitiremedi. Bunun üzerine Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurdu: “Mümin bir baðýrsak dolduracak kadar içer kafir ise yedi baðýrsak dolduracak kadar yer ve içer.” (Ýbn Mâce: Etýme: 3; Müslim, Eþribe: 34)
ž Tirmizî: Bu hadis Süheyl’in rivâyeti olarak hasen sahih garibtir.
Ø iki kiþinin yemeði üç kiþiye yeterlidir
1820- Ebû Hüreyre (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurdu: “Ýki kiþinin yemeði üç kiþiye, üç kiþinin yemeði de dört kiþiye yeterlidir.” (Ýbn Mâce, Etýme: 2)
ž Tirmizî: Bu konuda Câbir ve Ýbn Ömer’den de hadis rivâyet edilmiþtir.
Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir.
Câbir ve Ýbn Ömer; Peygamber (s.a.v.)’den þöyle rivâyet etmiþlerdir: “Tek kiþinin yemeði iki kiþiye, iki kiþinin yemeði dört kiþiye dört kiþinin yemeði ise sekiz kiþiye yeterlidir.”
Muhammed b. Beþþâr; Abdurrahman b. Mehdî vasýtasýyla Sûfyân’dan, Âmeþ’den, Ebû Sûfyân’dan, Câbir’den bu hadisi ayný þekilde rivâyet etmiþtir.
Ø çekirge yenir mi?
1821- Abdullah b. ebî Evfâ (r.a.)’den rivâyete göre, kendisine çekirge yenilip yenilmeyeceði sorulduðunda þöyle demiþtir: “Rasûlullah (s.a.v.) ile birlikte altý savaþa katýldým çekirge yiyorduk.” (Ebû Dâvûd, Etýme: 34; Müslim, Sayd: 8)
ž Tirmizî: Bu hadisi Sûfyân b. Uyeyne, Ebû Yâfûr’dan ayný þekilde rivâyet ederek “altý savaþa” demiþtir. Sûfyân es Sevrî ve baþkalarý ise ayný hadisi Ebû Ya’fûr’dan rivâyet ederek “yedi savaþ” demiþlerdir.
1822- Ýbn ebî Evfâ’dan rivâyete göre, þöyle demiþtir: “Rasûlullah (s.a.v.) ile beraber yedi savaþ yaptýk çekirge yiyorduk.” (Ebû Dâvûd, Etýme: 34; Müslim, Sayd: 8)
ž Tirmizî: Þu’be bu hadisi Ebû Ya’fûr’dan ve Ýbn ebî Evfâ’dan rivâyet ederek þöyle diyor: “Rasûlullah (s.a.v.) ile pek çok savaþa katýldýk çekirge yiyorduk.”
Ayný þekilde Muhammed b. Beþþâr, Muhammed b. Cafer’den ve Þu’be’den bu hadisi bize böylece aktarmýþlardýr.
Tirmizî: Bu konuda Ýbn Ömer ve Câbir’den de hadis rivâyet edilmiþtir.
Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir. Ebû Ya’fûr’un ismi: “Vakîd” tir. Ayný zamanda “Vakdan” da denilmektedir. Baþka bir Ebû Ya’fûr daha vardýr ki onun da ismi Abdurrahman b. Ubeyd b. Bestas’týr.
Ø çekirge de allah’ýn ordularýndan bir ordu mudur?
1823- Câbir b. Abdullah ve Enes b. Mâlik (r.anhüma)’dan rivâyete göre, þöyle demiþlerdir: Rasûlullah (s.a.v.) çekirgelerin aleyhine dua ettiði zaman þöyle derdi: Allah’ým büyüklerini öldür küçüklerini helak et, yumurtalarýný boz, kökünü kes, geçimliðimiz olan ürün ve rýzýklardan onlarýn aðzýný uzak tut þüphesiz sen duayý iþitensin.
Bir adam Ey Allah’ýn Rasûlü! Allah’ýn ordularýndan bir ordu olan çekirgeler ordusunun kökünün kesilmesine nasýl dua edersin? Deyince Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurmuþtur: “Çekirge balýklarýn denizde yaydýðý bir yaratýktýr.” (Ýbn Mâce, Sayd: 9; ebu Dâvûd: Etýme: 34)
ž Tirmizî: Bu hadis garib olup sadece bu þekliyle bilmekteyiz. Hadisin râvîlerinden Musa b. Muhammed b. Ýbrahim et Teymî hakkýnda hadisçiler söz etmiþlerdir. Çok garib ve münker = hoþ karþýlanmayan rivâyetleri olan bir kimsedir.
Babasý Muhammed b. Ýbrahim güvenilir bir kimse olup Medînelidir.
Ø pislik yiyen hayvanlarýn eti yenir mi? sütü içilir mi?
1824- Ýbn Ömer (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: Rasûlullah (s.a.v.): “Her türlü pisliklerden yiyen, “cellale” isimli hayvanýn etinden yemeyi sütünden içmeyi yasakladý.” (Ebû Dâvûd, Eþribe: 14)
ž Tirmizî: Bu konuda Abdullah b. Abbâs’tan da hadis rivâyet edilmiþtir.
Tirmizî: Bu hadis hasen garibtir. Ayný hadisi Sevrî, Ýbn ebî Necîh’den, Mûcâhid’den mürsel olarak rivâyet etmiþlerdir.
1825- Ýbn Abbâs (r.a.)’den rivâyete göre: “Rasûlullah (s.a.v.), hedef dikilerek öldürülen hayvanýn etinden yemeyi, pislik yiyen hayvanlarýn sütünden içmeyi, tulumlarýn aðzýndan su içmeyi yasakladý.” (Nesâî, Dahaya: 41; Ebû Dâvûd, Eþribe: 15)
ž Muhammed b. Beþþâr dedi ki: Ýbn ebî Adiyy, Saîd b. ebû Ârube’den, Katâde’den, Ýkrime’den, Ýbn Abbâs’tan bu hadisin bir benzerini bize rivâyet etmiþtir.
Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir.
Bu konuda Abdullah b. Amr’dan da hadis rivâyet edilmiþtir.
Ø Rasûlullah (s.a.v.)’de tavuk eti yemiþ midir?
1826- Zehdem el Cermî (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: “Ebû Musa’nýn yanýna girdim tavuk yiyordu. Bana yaklaþ ta sende ye dedi, çünkü ben Rasûlullah (s.a.v.)’i tavuk yerken gördüm.” (Nesâî, Sayd: 33; Dârimî, Etýme: 22)
ž Tirmizî: Bu hadis hasendir. Bu hadis Zehdem’den deðiþik þekilde rivâyet edilmektedir. Bu hadisi sadece Zehdem’in rivâyeti olarak bilmekteyiz. Ebû’l Avvam, Imrân el Kattan’dýr.
1827- Ebû Musa (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: “Rasûlullah (s.a.v.)’in tavuk eti yediðini gördüm.” Bu hadis buradakinden daha uzuncadýr. (Dârimî, Etýme: 22)
ž Bu hadis hasen sahihtir. Eyyûb es Sahtiyanî bu hadisi ayný þekilde Kâsým et Temimî’den, Ebû Kýlâbe’den ve Zehdem’den rivâyet etmiþtir.
Ø Rasûlullah (s.a.v.), toy kuþu etinden yemiþ midir?
1828- Sefîne (r.a.)’ýn babasýndan ve dedesinden rivâyete göre, þöyle demiþtir: “Rasûlullah (s.a.v.) ile birlikte toy kuþu etinden yedim” (Ebû Dâvûd, Etýme: 28)
ž Tirmizî: Bu hadis garib olup sadece bu þekliyle bilmekteyiz. Ýbrahim b. Ömer b. Sefîne’den, Ýbn ebî Fûdeyk hadis rivâyet etmiþtir. Bu kimseye Büreyd b. Ömer b. Sefîne de denir.
Ø Rasûlullah (s.a.v.), kebab yemiþ midir?
1829- Ümmü Seleme (r.anha)’dan rivâyet edilmiþtir. “Ümmü Seleme Rasûlullah (s.a.v.)’e kýzartýlýp kebab haline getirilmiþ bir et parçasý ikram etmiþti de Rasûlullah (s.a.v.) ondan yedikten sonra abdest almaksýzýn namaza kalktý.” (Ýbn Mâce, Etýme: 29)
ž Tirmizî: Bu konuda Abdullah b. Harîs, Muðîre ve Ebû Rafî’den de hadis rivâyet edilmiþtir.
Tirmizî: Bu hadis bu þekliyle hasen sahih garibtir.
Ø bir yere dayanarak yemek yememek
1830- Ebû Cuhayfe (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurmuþtur: “Ben bir yere dayanarak rahat bir þekilde yemek yemem.” Yani yemek için fazla zaman ayýrýp vaktimi orada geçirmem. (Ebu Dâvûd, Etýme: 16; Dârimî, Etýme: 31)
Tirmizî: Bu konuda Ali, Abdullah b. Amr, Abdullah b. Abbâs’tan da hadis rivâyet edilmiþtir.
Tirmizî: Bu hadis hasen sahih olup sadece Ali b. Akmer rivâyetiyle bilmekteyiz. Þu’be de Sûfyân es Sevrî vasýtasýyla bu hadisi Ali b. Akmer’den rivâyet etmiþtir.
Ø Rasûlullah (s.a.v.), bal ve helvayý sever miydi?
1831- Âiþe (r.anha)’dan rivâyete göre, þöyle demiþtir: Rasûlullah (s.a.v.), helva ve balý severdi.” (Ýbn Mâce, Etýme: 36; Dârimî: Etýme: 34)
ž Bu hadis hasen sahih garibtir. Ali b. Müshir bu hadisi Hiþâm b. Urve’den rivâyet etmiþtir. Bu hadis hakkýnda daha fazla söz edilmiþtir.
Ø et suyu gýda olarak etin aynýsý mýdýr?
1832- Abdullah el Müzenî (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: Peygamber (s.a.v.) þöyle buyurmuþtur: “Et satýn aldýðýnýzda suyunu bol miktarda koyunuz yemekte et yiyemeyen kimse suyundan yesin çünkü iki etin birisi et suyudur. (Yani haþlanmýþ etin besin deðeri iki parça olup birisi ette diðeri de etin suyundadýr.) (Tirmizî rivâyet etmiþtir.)
ž Bu konuda Ebû Zerr’den de hadis rivâyet edilmiþtir.
Tirmizî: Bu hadis garib olup sadece bu þekliyle Muhammed b. feza’nýn rivâyetiyle bilmekteyiz.
Muhammed b. Feza’nýn adý Muabbir’dir. Süleyman b. Harb bu kimse hakkýnda söz etmiþtir. Alkame b. Abdullah ise Bekir b. Abdullah el Müzenî’nin kardeþidir.
1833- Ebû Zerr (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurdu: “Biriniz yapýlan hiçbir iyiliði küçük görmesin. Ýyilik yapmak için hiçbir þey bulamazsa kardeþini güler yüzle karþýlasýn et satýn alýp piþirmek istersen suyunu bol döküp iyilik olmasý için komþuna bir miktar ondan ver.” (Ýbn Mâce, Etýme: 58; Dârimî, Etýme: 37)
ž Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir. Þu’be bu hadisi Ebû Imrân el Cevnî’den rivâyet etmektedir.
Ø tirit yemeðinin yemekler arasýndaki üstünlüðü
1834- Ebû Musa (r.a.)’den rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurmuþtur: “Erkeklerden pek çok kimse olgunluða eriþti kadýnlardan ise Imrân kýzý Meryem ve Firavun’un karýsý Asiye kemale eriþenlerden oldu. Âiþe’nin diðer kadýnlara üstünlüðü tirit yemeðinin diðer yemeklere üstünlüðü gibidir.” (Buhârî, Enbiya: 34; Nesâî, Muaþeret: 3)
ž Tirmizî: Bu konuda Âiþe ve Enes’den de hadis rivâyet edilmiþtir.
Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir.
Ø et nasýl yenmelidir?
1835- Safvân b. Ümeyye (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurdu: “Eti diþlerinizle ýsýra ýsýra yiyiniz çünkü bu þekil yemek daha lezzetli ve daha hoþtur.” (Ýbn Mâce, Etýme: 27; Ebû Dâvûd, Etýme: 20)
ž Tirmizî: Bu konuda Âiþe ve Ebû Hüreyre’den de hadis rivâyet edilmiþtir.
Tirmizî: Bu hadisi sadece Abdulkerim’in rivâyeti olarak bilmekteyiz. Bazý ilim adamlarý; Abdulkerim el Muallim hakkýnda söz etmiþlerdir. Eyyûb es Sahtiyanî hafýzasý yönünden bu kimseyi eleþtirmiþtir.
Ø et býçakla kesilerek te yenilebilir mi?
1836- Amr b. Ümeyyete et Damrî (r.a.)’den rivâyete göre, bizzat kendisi: “Rasûlullah (s.a.v.)’in kýzartýlmýþ koyun budundan keserek yediðini ve abdest almadan namaza gittiðini görmüþtür.” (Ebû Dâvûd, Etýme: 20)
ž Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir. Bu konuda Muðýre b. Þu’be’den de hadis rivâyet edilmiþtir.
Ø Rasûlullah (s.a.v.), etin hangi çeþidini severdi?
1837- Ebû Hüreyre (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: “Rasûlullah (s.a.v.)’e piþmiþ et getirildi ve ön budu kendisine takdim edildi, kendisi ön budu severdi ve onu diþleriyle ýsýra ýsýra yedi.” (Ebû Dâvûd, Etýme: 20)
ž Tirmizî: Bu konuda Ýbn Mes’ûd, Âiþe, Abdullah b. Cafer ve Ebû Ubeyde’den de hadis rivâyet edilmiþtir.
Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir. Ebû Hayyan’ýn ismi Yahya b. Saîd b. Hayyan’dýr. Ebû Zür’a b. Amr b. Cerîr’in ismi ise Herim’dir.
1838- Âiþe (r.anha)’dan rivâyete göre, þöyle demiþtir: “Rasûlullah (s.a.v.)’e etler içerisinde ön but daha sevimliydi. Fakat et ve etli yemeklerini çok az bulurlardý. Etlerin içersinde ön kol daha kolay piþtiði için severlerdi.” (Ýbn Mâce, Etýme: 28; Ebû Dâvûd, Etýme: 20)
ž Tirmizî: Bu hadis garibtir. ancak bu þekliyle bilmekteyiz.
Ø sirke azýk ve katýk olabilir mi?
1839- Câbir (r.a.)’den rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurmuþtur: “Sirke ne güzel katýktýr.” (Ýbn Mâce, Etýme: 33; Ebû Dâvûd, Etýme: 39)
ž Tirmizî: Bu konuda Âiþe ve Ümmü Hanî’den de hadis rivâyet edilmiþtir. Abde b. Abdullah el Huzâî el Basrî, Muaviye b. Hiþâm vasýtasýyla Sûfyân’dan, Muharib b. Disar’dan, Câbir’den rivâyet edilerek Peygamber (s.a.v.) þöyle buyurdu: “Sirke ne iyi azýktýr.”
Tirmizî: Bu hadis Mübarek b. Saîd’in rivâyetinden daha sahihtir.
1840- Âiþe (r.anha)’dan rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurmuþtur: “Sirke ne güzel azýktýr.” (Ýbn Mâce, Etýme: 33; Ebû Dâvûd, Etýme: 39)
ž Abdullah b. Abdurrahman, Yahya b. Hassân vasýtasýyla Süleyman b. Bilâl’den ayný senedle bu hadisin bir benzerini rivâyet ederek: “Sirke ne güzel katýk ve azýktýr” demiþtir.
Tirmizî: Bu hadis bu þekliyle hasen sahih garibtir. Bu hadisin Hiþâm b. Urve’nin rivâyetinden olduðunu sadece Süleyman b. Hilâl’in hadisinden bilmekteyiz.
1841- Ebû Tâlib’in kýzý Ümmü Hanî (r.anha)’dan rivâyete göre, þöyle demiþtir: “Rasûlullah (s.a.v.), yanýma geldi ve yanýnýzda bir þey var mý? buyurdular. Ben de: Hayýr hiçbir þey yok sadece bir kaç parça kurumuþ ekmek ve sirke vardýr dedim. Bunun üzerine Rasûlullah (s.a.v.); sirkesi bulunan bir ev katýktan yoksun sayýlmaz buyurdular.” (Ýbn Mâce, Etýme: 33; Ebû Dâvûd, Etýme: 39)
ž Tirmizî: Bu hadis bu þekliyle hasen garibtir. Ümmü Hanî’nin hadisini ancak bu þekliyle bilmekteyiz.
Ebû Hamza es Sûmâlî’nin ismi Sabit b. ebû Safiyye’dir. Ümmü Hanî’, Ali b. ebî Tâlib’den bir sûre sonra vefat etmiþtir.
Muhammed’e bu hadis hakkýnda sordum. Dedi ki: Þa’bi’nin Ümmü Hanî’den hadis iþittiðini bilmiyorum. Ebû Hamza senin yanýnda nasýl bir kimsedir, dediðimde Ahmed b. Hanbel onun hakkýnda ileri geri konuþmuþlar benim yanýmda ise orta yollu bir kimsedir dedi.
1842- Câbir (r.a.)’den rivâyete göre, Peygamber (s.a.v.) þöyle buyurmuþtur: “Katýk olarak sirke ne güzeldir.” (Ýbn Mâce, Etýme: 33; Ebû Dâvûd, Etýme: 39)
ž Bu hadis Mübarek b. Saîd’in hadisinden daha sahihtir.
Ø yaþ hurma ile karpuz birlikte yenir mi?
1843- Âiþe (r.anha)’dan rivâyete göre: “Peygamber (s.a.v.) yaþ hurma ile karpuzu birlikte yerdi.” (Ebû Dâvûd, Et’ýme: 44)
ž Tirmizî: Bu konuda Enes’den de hadis rivâyet edilmiþtir.
Tirmizî: Bu hadis hasen garibtir. Bazýlarý bu hadisi Hiþâm b. Urve’den, babasýndan mürsel olarak rivâyet etmiþler ve “Âiþe’den” dememiþlerdir.
Bu hadisi ayný zamanda Yezîd b. Rûman, Urve ve Âiþe’den rivâyet etmiþtir.
Ø yaþ hurma ile salatalýk beraber yenir mÝ?
1844- Abdullah b. Cafer (r.a.)’den rivâyete göre: “Rasûlullah (s.a.v.) yaþ hurma ile salatalýðý birlikte yerdi.” (Ýbn Mâce, Etýme: 37; Ebû Dâvûd, Etýme: 44)
ž Tirmizî: Bu hadis hasen sahih garibtir. Bu hadisi sadece Ýbrahim b. Sa’d’ýn rivâyetiyle bilmekteyiz.
Ø deve idrarý þifa olarak kullanýlabilir mi?
1845- Enes (r.a.)’den rivâyet edilmiþtir; “Ureyne Kabilesinden bazý kimseler Medîne’ye geldiler ve Medîne’nin havasý onlara aðýr geldi. Peygamber (s.a.v.) onlarý zekat develerinin bulunduðu Medîne dýþýndaki bir yere gönderdi ve tedavi için develerin sütlerinden ve idrarlarýndan içmelerini emretti.” (Müslim, Kasame: 2; Nesâî, Tahrimüddem: 7)
ž Tirmizî: Bu hadis bu þekliyle hasen sahih garibtir. Bu hadis baþka þekillerde de Enes’den rivâyet edilmiþtir. Ebû Kýlâbe, bu hadisi Enes’den, Saîd b. ebî Ârube de Katâde yoluyla Enes’den rivâyet etmiþtir.
Ø yemekten önce ve sonra elleri yýkamak
1846- Selman (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: Tevratta okuduðuma göre yemeðin bereketinin yemekten sonra elleri yýkamak olduðunu okudum. Sonra bu konuyu Rasûlullah (s.a.v.)’e hatýrlatarak Tevratta okuduðumu haber verdim. Bunun üzerine Rasûlullah (s.a.v.): “Yemeðin bereketi yemekten önce ve sonra elleri yýkamaktýr” buyurdular. (Ebû davud, Etýme: 11)
ž Tirmizî: Bu konuda Enes ve Ebû Hüreyre’den de hadis rivâyet edilmiþtir.
Tirmizî: Bu hadisi sadece Kays b. Rabî’ýn rivâyetiyle bilmekteyiz. Kays b. Rabi’in hadiste zayýf olduðu kaydedilmiþtir. Ebû Haþim er Rummânî’nin ismi: Yahya b. Dinar’dýr.
Ø abdest, namaz kýlýnacaðýnda alýnýr
1847- Ýbn Abbâs (r.a.)’den rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v.) tuvaletten çýktýktan sonra kendisine yemek hazýrlanmýþtý ve halk sana abdest suyu getirelim mi? dediler. Bunun üzerine Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurdu: “Ben namaz kýlacaðým da abdest almakla emrolundum.” (Ebû Dâvûd, Etýme: 11)
ž Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir. Amr b. Dinar bu hadisi Saîd b. Huveyris vasýtasýyla Ýbn Abbâs’tan rivâyet etmiþtir. Ali b. el Medînî, Yahya b. Saîd’in þöyle dediðini nakletti”Sûfyân es Sevrî, yemekten önce el yýkamayý ve tabaðýn altýna pide ve yufka koymayý hoþ görmezdi.”
Ø yemeðe baþlarken besmele çekmek
1848- Ikraþ b. Zübeyd (r.a.)’den rivâyet edildiðine göre, þöyle demiþtir: Mürre b. Ubeyd oðullarý mallarýn zekatlarýný benimle Rasûlullah (s.a.v.)’e gönderdiler. Medîne’ye Rasûlullah (s.a.v.)’in yanýna geldim onu Muhâcir ve Ensâr arasýnda oturur buldum. Ikraþ þöyle devam etti: Sonra Rasûlullah (s.a.v.), elimden tutarak Ümmü Seleme’nin evine götürdü ve yemek var mý? buyurdu. Arkasýndan parça eti bol büyük bir kap ve tirit getirildi. Ondan yemeye yöneldik, derken ben elimi kabýn her tarafýnda dolaþtýrmaya baþladým. Rasûlullah (s.a.v.)’de kendi önünden yemekteydi. Rasûlullah (s.a.v.) sol eliyle benim sað elimi tuttu ve þöyle dedi: “Ey Ikraþ! Bu tek çeþitten oluþan bir yemektir, bir yerden ye.”
Sonra içinde çeþitli hurma bulunan veya -Þek, Ubeydullah’tan gelmiþtir- Olmuþ ve yaþ hurma bulunan bir tabak getirildi. Ben kendi önümden yemeye baþladým. Rasûlullah (s.a.v.)’in eli ise tabak etrafýnda dolaþmaya baþladý ve Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurdu: “Ey Ikraþ! Ýstediðin yerden ye bu bir çeþit deðildir. Sonra bize su getirildi Rasûlullah (s.a.v.), ellerini yýkadý avuçlarýnýn ýslaklýðý ile yüzünü kollarýný ve baþýný sývazladý ve dedi ki: Ey Ikraþ! Ateþin deðdiði þeylerden dolayý alýnacak abdest budur.” (Ýbn Mâce, Etýme, 7; Ebû davud, Etýme: 15)
ž Tirmizî: Bu hadis garibtir. Bu hadisi sadece Alâ b. Fadl’ýn rivâyetiyle bilmekteyiz. Alâ bu hadisi tek baþýna rivâyet etmektedir. Ikraþ’ýn Peygamber (s.a.v.)’den sadece bu hadisini biliyoruz.
Ø kabak yemeði nasýldýr?
1849- Ebû Talût (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: Enes b. Mâlik’in yanýna girdim kabak yiyor ve þöyle diyordu: “Ne güzel bitkisin sen Rasûlullah (s.a.v.)’in seni sevmesinden dolayý bana ne kadar sevimlisin.” (Ebû Dâvûd, Etýme: 21; Ýbn Mâce, Etýme: 26)
ž Tirmizî: Bu konuda Hakîm b. Câbir ve babasýndan da hadis rivâyet edilmiþtir.
Tirmizî: Bu hadis bu þekliyle garibtir.
1850- Enes b. Mâlik (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: “Rasûlullah (s.a.v.)’in yemek kabý içerisinde kabaðý araþtýrdýðýný gördüm bu yüzden kabaðý severim.” (Ýbn Mâce, Etýme: 26; Ebû Dâvûd, Etýme: 21)
ž Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir. Bu hadis deðiþik þekillerde de yine Enes’den rivâyet edilmiþtir.
Enes (r.a.)’den rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v.)’in önünde kabaðý görmüþ ve bu nedir? Demiþti; “Bu kabaktýr” dedi. Bizde ondan sonra yemeklerimizde kabaðý çoðaltmýþtýk.
Ø zeytin yaðý yemek olarak ve tedavi de kullanýlýr mý?
1851- Ömer b. Hattâb (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurmuþtur: “Zeytin yaðýný yiyin ve sürünün çünkü o bereketli bir aðacýn ürünüdür.” (Ýbn Mâce, Et’ýme: 34; Dârimî, Etýme: 346)
ž Tirmizî: Bu hadisi sadece Abdurrezzak’ýn, Ma’mer’den rivâyetiyle bilmekteyiz. Abdurrezzak bu hadisin senedinde karýþýklýða düþmüþtür. Kimi rivâyette “Ömer’den” derken bazen de þüphe ederek: “Ömer’in Peygamber (s.a.v.)’den aktardýðýný zannediyorum” demekte. Bazen de: “Zeyd b. Eslem’den ve babsýndan” diyerek mürsel olarak rivâyet etmiþtir.
Ebû Dâvûd Süleyman b. Ma’bed; Abdurrezzak vasýtasýyla Ma’mer’den, Zeyd b. Eslem’den, babasýndan geçen hadisin bir benzerini bize rivâyet etti ve “Ömer’den” demedi.
1852- Ebû Esîd (r.a.)’den rivâyet edildiðine göre, þöyle demiþtir: Peygamber (s.a.v.) þöyle buyurdu: “Zeytin yaðýný yeyiniz ve sürününüz çünkü o bereketli bir aðaçtandýr.” (Ýbn Mâce, Et’ýme: 34; Dârimî, Etýme: 346)
ž Tirmizî: Bu hadis bu þekliyle garibtir. Bu hadisi sadece Sûfyân es Sevrî’nin Abdullah b. Ýsa’dan rivâyetiyle bilmekteyiz.
Ø köle ve hizmetçilerle birlikte yemek yemek
1853- Ebû Hüreyre (r.a.)’den rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v.)’in þöyle buyurduðunu bize haber vermiþtir: “Sizin birinizin hizmetçisi piþirdiði, hazýrladýðý yemeðin ateþine ve dumanýna katlanýyorsa o hizmetçiyi elinden tutarak kendisiyle beraber ayný sofraya oturtsun, eðer bunu yapamaz ise o yemekten ona da yedirsin.”
(Ýbn Mâce, Et’ýme: 50; Ýbn Mâce, Etýme: 19)
ž Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir.
Ebû Hâlid, Ýsmail’in oðludur. Ýsmi: Sa’d’týr.
Ø yemek yedirmenin deðer ve kýymeti
1854- Ebû Hüreyre (r.a.)’den rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurmuþtur: “Selamý yaygýnlaþtýrýn, yemek yediriniz ve savaþlarda kafirlerin baþlarýný uçurunuz ki Cennetlere varis olasýnýz.” (Ýbn Mâce, Etýme: 23; Dârimî, Etýme: 39)
ž Tirmizî: Bu konuda Abdullah b. Amr, Ýbn Ömer, Enes, Abdullah b. Selam, Abdurrahman b. Âiþe, Þüreyh b. Hanî ve babasýndan da hadis rivâyet edilmiþtir.
Tirmizî: Ýbn Ziyâd’ýn, Ebû Hüreyre’den rivâyet ettiði bu hadis hasen sahih garibtir.
1855- Abdullah b. Amr (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurdu: “Rahman olan Allah’a kulluk yapýn, yemek yedirin, selamý yaygýnlaþtýrýn ki Cennete selametle giresiniz.” (Ýbn Mâce, Etýme: 23; Dârimî, Etýme: 39
ž Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir.
Ø akþam yemeðini terketmek ihtiyarlýk getirir mi?
1856- Enes b. Mâlik (r.a.)’den rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurmuþtur: “Bir miktar hurma bile olsa akþam yemeðini yeyiniz, çünkü akþam yemeðini kaldýrmak ihtiyarlýk ve güçsüzlüðe sebep olur. (Tirmizî rivâyet etmiþtir.)
ž Tirmizî: Bu hadis hoþ karþýlanmayan münker hadislerdendir. Ancak bu þekliyle bilmekteyiz. Anbese hadis konusunda zayýf olduðu söylenmiþtir. Abdulmelik b. Allak bilinmeyen meçhul bir kimsedir.
Ø yemek nasýl yenmeli?
1857- Ömer b. ebî Seleme (r.a.)’den rivâyete göre, Ebû Seleme’nin oðlu Ömer, Rasûlullah (s.a.v.)’in yanýna girmiþti o anda Rasûlullah (s.a.v.)’de yemek yiyordu. Rasûlullah (s.a.v.), çocuða: “Yaklaþ bismillah de sað elinle ve önünden ye” buyurdular. (Dârimî, Etýme: 9; Ebû Dâvûd, Etýme: 19)
ž Tirmizî: Bu hadis ayrýca Hiþâm b. Urve’den, Ebû Vecze es Sa’dî’den, Müzeyneli bir kiþiden ve Ömer b. ebî Seleme’den de rivâyet edilmiþtir. Hiþâm b. Urve’nin arkadaþlarý bu hadisin rivâyetinde ihtilaf etmiþlerdir.
Ebû Vecze es Sa’dî’nin adý Yezîd b. Ubeyd’tir.
1858- Âiþe (r.anha)’dan rivâyete göre, þöyle demiþtir: Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurmuþtur: “Yemek yiyeceðinizde Bismillah deyin baþýnda unutursa hatýrladýðý an önünde de sonunda da bismillah desin.” (Ebû Dâvûd, Etýme: 15)
ž Ayný sened ile Âiþe’nin þöyle dediði rivâyet edilmiþtir. “Rasûlullah (s.a.v.), ashabýndan altý kiþi ile yemek yiyordu. Derken bir arabi geldi bismillah demeden iki lokma aldý ve yemek bitiverdi. Bunun üzerine Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurdu: Bu kimse bismillah demiþ olsaydý bu yemek hepimize yetecekti.”
Tirmizî: Bu hadis hasen sahihtir.
Ümmü Gülsüm, Ebû Bekir es Sýddýk’ýn oðlu Muhammed’in kýzýdýr.
Ø yemeklerden sonra eller mutlaka yýkanmalýdýr
1859- Ebû Hüreyre (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurmuþtur: “Þeytan (veya deðiþik mikrop, böcek ve bakteriler) hassas ve yalayýp yok edicidirler kendinizi ondan koruyun. Her kim elinde yemek bulaþýðý ve kokusu varken yatýp uyursa ve geceleyin kendisine bir þey olursa kendisinden baþka kimseyi suçlamasýn.” (Ebû Dâvûd, Et’ýme: 53; Ýbn Mâce, Et’ýme: 22)
ž Tirmizî: Bu hadis bu þekliyle garibtir.
Ayrýca bu hadis Süheyl b. ebî Salih’in babasýndan Ebû Hüreyre’den de rivâyet edilmiþtir.
1860- Ebû Hüreyre (r.a.)’den rivâyete göre, þöyle demiþtir: Rasûlullah (s.a.v.) þöyle buyurdu: “Her kim elinde yemek bulaþýðý ve kokusu varken yatýp uyursa bu yüzden baþýna bir iþ gelirse kendisiden baþka kimseyi suçlamasýn.” (Ebû Dâvûd, Et’ýme: 53; Ýbn Mâce, Et’ýme: 22)
ž Tirmizî: Bu hadis hasen garibtir. Bu þekliyle A’meþ’in rivâyeti olarak biliyoruz.