calig64.jpg (46226 Byte)

KURBAN ve BAYRAM NAMAZI


Soru: Bayram namazi nasil kilinir?

Cevap: Bayram namazi kilmak, erkeklere vâcibdir. Bayram namazlarinin sartlari, Cum'a namazinin sartlari gibidir. Fakat, burada hutbe sünnettir ve namazdan sonra okunur.

Bayram namazlari iki rek'attir. Cemâ'at ile kilinir. Yalniz kilinmaz. Birinci rek'atte, Sübhânekeden sonra, üç kere (Tekbîr) söylenir. Ya'nî, Allahü ekber denir. Eller üç defa kulaklara kaldirilip, birinci ve ikincisinde iki yana uzatilir. Üçüncüsünde, göbek altina baglanir. Imâm efendi yüksek sesle, Fâtiha ve zamm-i sûre okuduktan sonra, rükü'a egilinir. Ikinci rek'atte, önce Fâtiha ve zamm-i sûre okunup, sonra, iki el, yine üç kere kulaklara kaldirilir. Üçünde de yanlara sallandirilir. Dördüncü tekbîrde, kulaklara kaldirilmayip, rükü'a egilinir. Birinci rek'atte bes, ikinci rek'atte dört tekbîr getirilmektedir.

Bayram namazina hazirlik

Soru: Bayram namazindan önce neler yapilmalidir?

Kurban bayrami namazindan önce birsey yememek, namazdan sonra, önce kurban eti yemek, namaza giderken, yüksek sesle, özrü olan yavasça (Tekbîr-i tesrîk) getirmek müstehabdir.

Tesrik tekbirleri

Arefe günü, ya'nî Kurban bayramindan önceki gün sabah namazindan, dördüncü günü ikindi namazina kadar, yirmiüç vakitte hacilarin ve hacca gitmiyenlerin, erkek kadin herkesin, cemâ'at ile kilsin, yalniz kilsin, farz namazda veya bu bayramdaki farzlardan birini, yine bu bayram günlerinden birinde kazâ edince, selâm verir vermez, (Allahümme entesselâm ......) demeden evvel, bir kerre (Tekbîr-i tesrîk) okumasi vâcibdir. (Allahü ekber, Allahü ekber. Lâ ilâhe illallah. Vallahü ekber, Allahü ekber ve lillahil-hamd) denir.

 

Kurbanda ortaklik

Soru: Büyük bas hayvana kaç kisi girebilir?

Cevap: Bir sigiri en fazla yedi kisi ortak olarak kesebilir.

Zenginin satin aldigina, sonradan ortak olmak câiz ise de mekrûhtur. Hiçbirinin hissesi yedidebirden az olmamalidir. Sekiz kisinin yedi sigiri veya iki kisinin iki koyunu ortak satin almalari câiz olmaz. Çünkü, herbirinin her hayvanda hissesi vardir.

Kurbanlik hayvan

Soru: Kurbanlik hayvanin vasiflari nelerdir?

Cevap: Kurbanlik hayvanda aranan vasiflar ve dikkat edilecek husûslar sunlardir:

Bir gözü görmiyen, topal olup yürüyemiyen, dislerinin yarisi yok olan, gözünün, kulaginin veya kuyrugunun çogu, ön veya arka bir ayagi kesilmis olan, çok zayif olan hayvan kurban olmaz.

Koyunun, keçinin bir yasini, sigirin iki yasini geçmis olmasi lâzimdir. Alti ayi geçmis koyun, iri, semiz ise, câiz olur. Kesilen hayvandan çikan yavru diri ise, kesmek lâzimdir. Ölü ise, yenmez.

Satin alirken kusûrlu ise veya kesmeye uygun olarak alinip sonradan, kesmeye mâni' bir kusûr hâsil olursa, zengin kimse bir baskasini alip keser.

Adak olan kurban kusûrlu olursa, zengin de, fakîr de onu keser. Adak ölürse, baska almalari îcâb etmez.

Hayir kurumlari

Soru: Kurbanini, hayir kurumuna hediye etmek istiyen kimse nasil vekâlet verir?

Cevap: Kurbanini bir hayir cemiyetine vermek istiyen kimse, parasini veya kurbanini götürüp, bu isle vazîfeli memûraosman002.jpg (43111 Byte) teslîm ederken, "Allah rizâsi için, bayram veya nezir (adak) kurbanimi almaya, aldirmaya, kesmeye ve diledigine kestirmeye ve etini ve derisini diledigine vermeye seni umûmî vekîl ettim" demelidir.

Vekâlet, mektupla, faksla veya telefonla da verilir. Kurban parasi, önceden verilebildigi gibi, daha sonra da gönderilebilir.

Vazîfeli kimse, gelen kurbana bir numara ile baslar. Bu numarayi ve kurban sâhibinin ismini deftere yazar. Kesilirken, sahiplerinin ismini söyliyerek kasaplari vekîl eder. Ancak böyle kesilen kurbanlar sahîh olur. Etleri diledigi kimselere ve derileri bir fakîr vazîfeliye verir.

Bu fakîr, derilerin kiymeti ile, nisâb miktarina mâlik olmadan önce, elindekileri toptan, diledigine hediye eder. Bu da satar. Paralari arzû edilen yere verilir. Fakîrin, kendisine verilen derileri satmasi veya hediye etmesi câizdir.

Soru: Kurban kesmesini bilmiyen, baskasina nasil kestirir?

Cevap: (Allah rizâsi için bayram kurbanimi kesmeye seni vekîl ettim) demesi ve kalben de niyet etmesi lâzimdir. Eger kurbani da baskasina aldiracaksa, kurbani alacak kimse de, kesmeyi bilmedigi için baskasina kestirecekse, (Allah rizâsi için bayram kurbanimi almaya, aldirmaya, kesmeye ve kestirmeye seni umûmî vekîl ettim) der.

Kurban ne zaman kesilir

Soru: Kurban ne zaman kesilir?

Cevap: Kurban, bayramin birinci günü bayram namazi kilindiktan sonra, üçüncü günü günes batincaya kadar kesilebilir.

Bayramda Kesilememis ise

Bayram kurbanini üçüncü günün aksamina kadar kesmiyen kimse, kurbani satin almissa, canli olarak kendini veya kiymetini gümüs veya altin olarak fakîrlere verir. Bayramdan sonra keser ise, etinden kendi yiyemez. Hepsini fakîrlere dagitir.

Etin tamaminin kiymeti canli kiymetinden az ise, deger farkini da sadaka verir. Satin almamis ise, orta derecede bir kurban degerini fakîrlere verir. Böylece, cezâdan kurtulur ise de, kurban kesmek sevâbini kazanamaz.

Kurban kesilmeden önce, yününden, sütünden istifâde câiz degildir. Vaktinden önce kesip, etinden yemek ve zenginlere yedirmek de helâl degildir. Bunlar fakîrlere verilir.

Adak kurbani

Soru: Adak kurbaninin da bayramda mi kesilmesi lâzimdir?

Cevap: Bayram kurbanindan baska bir de nezir [adak] kurbani vardir. Adak yaparken kurban kelimesini söylemeyip de, filan isim olursa, Allah rizâsi için bir koç kesecegim diyen, dilegi hasil olunca, bayrami beklemeden kesebilir. Kurban hayvani fakîrlere veya hayir cemiyetlerine diri olarak verilmez. Mutlaka kesilmesi gerekir.

Kurban nasil kesilir?

Soru: Kurban kesilirken nelere dikkat edilir?

Cevap: Kurban satin alinirken, (Bayram günü kesmesi vâcib olan kurbani almaya) niyet etmelidir. Bunu keserken, tekrar niyet etmesi sart degildir.

Hayvani keserken üç kerre bayram tekbîri okunur. Sonra "Bismillahi Allahü ekber" diyerek, hayvanin bogazinin herhangi bir yerinden kesilir. "Bismillahi" derken, (h) yi belli etmek lâzimdir.

Hayvanin bogazinda "Merî" denilen yemek borusu, "Hulkûm" denilen hava borusu ve "Evdâc" denilen iki yanda birer kan damari vardir. Bu dört borudan üçü bir anda kesilmelidir. Kesenin de kibleye karsi dönmesi sünnettir.

Hayvan tamamen ölüp, çirpinmasi durmadan, kafasini koparmak ve derisini yüzmeye baslamak da mekrûhtur. Kesmesini bilenin kendi kesmesi müstehabdir. Bilmiyenin, vekîline kestirmesi ve kesilirken yaninda bulunup, (En'âm) sûresinin yüzaltmisikinci "Inne salâtî" âyetini "lâ serîke leh"e kadar okumasi müstehabdir.

Nuri Bahar

by Muhammed Faruk