13- ASR Suresi (103)

Bismillahirrahmanirrahim

Asra yemin olsun ki, Insan mutlaka ziyandadir. Ancak iman edenler, salih amel (iyi isler) isleyenler, birnirlerine hakki tavsiye eden ve sabri tavsiye edenler müstesna.

Asr suresi, Ibni Abbas, Ibni Zübeyr ve cumhura göre Mekki'dir. Mücahid, Katade ve Mukatil Medeni demislerdir . Ayet sayisi 3, Kelime sayisi 14 ve harf sayisi 68'dir .

Bu yüce sure gayet sade ve kisa olmakla beraber gecen surelerin bütün ögütlerini özetleyen bir toplayiciliga sahiptir. Kendilerini coklukla övünüp aldatmayan kimselerin hallerinin beyan ile « Sonra, kasem olsun ki, o gün size verilen her nimetten sorgulanacaksiniz » âyetinin tefsirini de icine aldigi icin ondan sonraya konmustur .

Imam-i Sâfii Asr suresi hakkinda buyurmustur ki: " Kur'an-i Kermde baska hic bir sure nâzil olmasaydi, su pek kisa olan Asr suresi bile, insanlarin dünya ve âhiret seâdetlerini te'mine yterdi. Bu sure, Kur'an-i Kerimin bütün ilimlerini hâvidir " .

Kamus'ta anlatildigi gibi üzere « asr » kelimesi lügatte, isim olarak: dehr (gece ve gündüz), gündüzün zevalden önce ve sonra iki tarafi gadati (tan yeri agarmasindan, günes doguncaya kadar olan zaman) ve asiyy (zeval ile aksam veya aksam ile yatsi arasi) ve özellikle ögleden sonra günesin kizarmasina kadar olan ikindi vakti, insan toplumu asiret ve yagmur anlamlarindadir. Masdar olarak ta: Hapsetmek, yasaklamak, vergi vermek, sikip suyunu cikarmak manalarina gelir.

Dilimizde asr mutlak zaman ve özellikle icinde bulunulan zaman ve "karn" manalarinda yaygindir. Burad tefsirciler baslica : Ikindi namazi, Ikindi vakti, dehr ve zaman, özellikl Muhammed aleyhisselamin'in asri, yani Resulallah'in gönderildigi zaman, ahir zaman manalari üzerinde yürümüslerdir.

Ibnü Cerir, "dehr, ögle saatlerinde bir saat, Ikindi manalari" hakkindaki rivayetleri zikrettikten sonra der ki: Bu hususta dogru olan görüs sudur: Rabbimiz Teâlâ asra yemin etmistir. Asr, zamanin ismidir, ikindidir, gece ve gündüzdür. Bu ismin icerdigi manalardan birini tahsis etmemistir. Onun icin bu ismin lazim oldugu her mana bu yeminde dahil olur.

Buna göre « asr », cesitli manalara gelen bir müsterek lafiz oldugu ve birinde ipucu bulunmayip hepsine de yüklenmesi sahih olabilecegi cihetle "asr denilen hersey" manasiyla tümüne hamletmek en dogrusudur.

Buna göre bazi tefsircilerin asr kelimesini tefsir etmelerine bakalim:

1) Mukatile'e göre Allahü Teâlâ ikindi namazina yemin etmistir

2) Katade de demistir ki, Allahü Zülcelal Ikindi vaktine yemin etmistir

3) Ragib ta, alemin varliginin baslangicindan sona ermesine kadar olan müddet, yani zaman-i kül'dür diye asr kelimesini tefsir etmistir

4) Bu asirdan maksad, nübüvvet asri yani Muhammed aleyhisselamin asri oldugu akla gelir (Elmali'ya göre).

Sahabeler birbirlerine karsilastiklari vakit « Asr » suresini okurlardi .

Peygamberimiz (s.a.v.) buyurmustur ki: « Kim Asr suresini okursa, Allahü Teâlâ onun günahlarini affeder. Hakki ve sabri tavsiye edenlerden olur ».

Mustafa Kaymak